Czym byłoby nowożytne miasto bez fortyfikacji? Zniknęłoby zapewne z powierzchni ziemi i kart historii.

Konflikty zbrojne w Gdańsku

Podobnie Gdańsk nie przetrwałby:

• wojny pruskiej (1519-21),
• konfliktu z Rzeczypospolitą (1576-77),
• wojen ze Szwecją (z przerwami od 1626 do 1721, w tym Potopu Szwedzkiego z 1655 r.),
• wojny o sukcesję polską (1733-1735)
• wojen napoleońskich (1797-1814).

Biała Baszta i Mały Arsenał

Gdy warowne mury Głównego Miasta, Starego Miasta i Przedmieścia otoczone fosami przestały wystarczać, zaczęto fortyfikować miasto. Efekt tych działań jest do dziś widoczny i wart przyjrzenia się z bliska. System umocnień na południu miasta zaczyna się charakterystyczną Basztą Białą (zwaną również Białą Wieżą) przy ul. Jana Augustyńskiego (w lewo z ul. Okopowej), która najpierw była punktem obronnym, a potem służyła jako magazyn prochowy dla pobliskiego Małego Arsenału (powstał w 1643-45 r.), gdzie na parterze składowano działa oraz moździerze, a na piętrze - pistolety, strzelby i siodła dla rajtarii. Obecnie służy adeptom rzeźbiarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.

Bastion św. Gertrudy i Bastion Żubr

Ulicą Plac Wałowy dochodzimy nad malowniczy Opływ Motławy z pierwszymi fortyfikacjami ziemnymi - z prawej Bastionem św. Gertrudy, z kazamatami, z lewej Bastionem Żubr. Oba to nasypy ziemne przy czym Bastion Żubr nazwany był śmieciowym, gdyż do jego budowy użyto zwiezionych z Gdańska odpadów miejskich. Dziś plener Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Plenerowych i Ulicznych FETA.

Zdjęcie zrobione z Bastionu Żubr. Widok na bramę kolejową, Bramę Nizinną, Bastion Św. Gertrudy i na wzgórze, na którym znajduje się Szaniec Jezuicki. Gdańsk: 06.2014

Między nimi Brama Nizinna z 1626 roku, autorstwa sławnego gdańszczanina-budowniczego Jana Strakowskiego. Od strony miasta to pięknie zdobiona włoskim renesansem kamienica z bocznymi kazamatami, od strony zewnętrznej to budowla o stricte warownym charakterze z herbem Gdańska zwieńczającym łuk bramy wjazdowej.

Śluza Kamienna i 4 Dziewice

Ulicą Grodza Kamienna przechodzimy Śluzę Kamienną, kolejny element fortyfikacji służący regulacji przepływu wody w Motławie oraz fosach miejskich i zabezpieczający przed powodziami. Elementem Śluzy Kamiennej są 100 metrowe grodzie z czterema wieżyczkami uniemożliwiającymi poruszanie się wrogich żołnierzy.

Wilk, Wyskok, Miś, Dzik, Królik i Żbik

Ulicami wzdłuż opływu Motławy mijamy kolejne pozostałości redut i bastionów obronnych nowożytnego Gdańska - Wilk, Wyskok, Miś, Dzik i Królik. Po drugiej stronie ul. Elbląskiej (droga krajowa nr 7) masywny gmach Akademii Muzycznej, dawniej pruskich koszarów - warto obejść go dookoła. Po sąsiedzku ostatnia reduta fortyfikacji gdańskich - Żbik, a właściwie jej pozostałości.

Niedaleko Brama Żuławska z 1628 r. - kolejny zrealizowany projekt Jana Strakowskiego, część tzw. Drogi Królewskiej od bramy ulicą Długie Ogrody przez Zielony Most przed Ratusz Głównego Miasta. Dlatego na zewnętrznej fasadzie witały podróżnych stojące lwy, podtrzymujące herb gdański. 

Spacer po Gdańsku. Opływ Motławy i fortyfikacje południowe

Fortyfikacje miejskie Gdańska to wdzięczne miejsce na spacer - 3,8 km.

* * *

Domy w Straszynie i Juszkowie - Gdańsk i Kaszuby na wyciągnięcie ręki

Kliknij, by wypełnić formularz i otrzymać ofertę