Przewodnik cz 14. Szaniec Jezuicki - zapomniana fortyfikacja Gdańska 2014-07-04

Szaniec Jezuicki jest jednym z większych, niedokończonych, a przez to tajemniczych przedsięwzięć fortyfikacyjnych w Gdańsku. Poznaj dzięwiętnastowieczną perełkę.

Plan Szańca Jezuickiego zbudowanego w XIX wieku (tablica informacyjna). Historyczne fortyfikacje gdańskie - pruski fort zbudowany według założeń szkoły nowopruskiej w latach 1829-1867

Co kryją podziemia?

Umocnienia trapezowego fortu z suchą fosą, kaponierami z punktami strzeleckimi, skarpami i przeciwskarpami, a także prochownią, laboratorium amunicyjnym i betonowymi (!) wartowniami skrytymi w wałach, majdanem oraz magazynem prochowym w redicie (zniszczony w 1945 roku) były zabezpieczeniem umocnień pobliskiej Biskupiej Górki.

Opis planu Szańca Jezuickiego z tablicy informacyjnej:

Na planie od lewej: Obrona fosy - lewa kaponiera barokowa i galeria strzelecka w przeciwskarpie,
Sucha Fosa,
Betonowa remiza - schron wałowy,
Latryna,
Osiowa galeria przeciwskarpowa z zaczątkami chodników kontrminowych,
Laboratorium amunicyjne - miejsce gdzie przygotowywano pociski i ładunki prochowe,
Brama wjazdowa z mostem zwodzonym,
Krata forteczna i zasieki na przedpolu fortu (nie istnieją),
Redita - w czasie oblężenia ostatni punkt oporu, w czasie pokoju służyła jako magazyn prochu (nie istnieje),
Poterna do kaponiery i głównego magazynu prochu,
Obrona fosy - prawa kaponiera barokowa i galeria strzelecka w przeciwskarpie, pod suchą fosą tunel,
Betonowa remiza - schron wałowy,
Podręczny magazyn prochu.

Szaniec Jezuicki w języku niemieckim - Jesuiterschanze

Historia

Powstający na Wzgórzu Jezuickim koło kolegium jezuickiego (z siedzibą w pobliskim kościele św. Ignacego Loyoli) miał Szaniec (Fort) Jezuicki wejść w skład zewnętrznego pierścienia obronnego Twierdzy Gdańsk, składającego się z 9. fortów. Budowa rozpoczęta w 1843 roku, po kilku etapach - wywołanych zmianami projektowymi - zakończyła się w 1868 r. Pruska inwestycja podyktowana była doświadczeniami z niedawnych wojen napoleońskich, jednak rozwój amunicji spowodował zmniejszenie wartości bojowej tego rodzaju fortyfikacji. Niemcom fort służył do momentu demilitaryzacji Gdańska w 1920 roku.

Przez lata szaniec był niezwykle zaniedbany przez brak zainteresowania. Dziko zarośnięty. Dewastowany. W tej chwili (07.2014) Szaniec Jezuicki jest ogrodzony, pilnowany przez pracownika ochrony. Z suchej fosy usunięto drzewa i krzewy.

Szaniec Jezuicki na mapie

Fortyfikacje Gdańska - Szaniec Jezuicki.

Zdjęcia Szańca Jezuickiego